W dzisiejszym poście chciałabym Wam przybliżyć wiedzę o materiałach odzieżowych, ich podziałach, właściwościach i przeznaczeniu. W osobnym poście opiszę bardziej szczegółowo materiały, z którymi najczęściej macie do czynienia. Zacznijmy :)
Czym jest włókno i jakie to ma znaczenie?
Włókno to podstawowy surowiec do produkcji nici, z których następnie powstają materiały odzieżowe.
Właściwości włókien, z jakich powstał materiał mają istotny wpływ na właściwości samego materiału. Niby banalne i oczywiste, a często pomijane przy wyborze ubrań czy materiałów do szycia. Włókna mogą być różnej jakości, co przekłada się na materiał, jaki tworzą. Pochodzenie włókna wyznacza nam poniższy podział materiałów.
Podział materiałów ze względu na pochodzenie włókien:
WŁÓKNA NATURALNE
- występujące w przyrodzie;
- ZALETY: wchłaniają wilgoć, przepuszczają powietrze, są miłe w dotyku;
- WADY: gniotą się; zazwyczaj kurczą się pod wpływem wysokiej temperatury i wilgoci (wymagają dekatyzacji);
---> roślinne
bawełna
len
konopie
-- > zwierzęce
wełna
kaszmir
jedwab
WŁÓKNA SZTUCZNE
- wytwarzane z surowców znajdujących się w przyrodzie, ale wymagających obróbki;
- ZALETY: wchłaniają wilgoć, przepuszczają powietrze, są miłe i delikatne w dotyku; miękko się układają - spływają, ale przez to trudniej je szyć;
- WADY: gniotą się, ale mniej niż włókna naturalne; cechuje je mniejsza wytrzymałość;
wiskoza (z celulozy głównie drzew iglastych)
bambus
WŁÓKNA SYNTETYCZNE
- wytwarzane z polimerów powstałych na skutek przeróbki węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego;
- ZALETY: cechuje je bardzo duża wytrzymałość na rozrywanie, odporność na tarcie; nie gniotą się i nie kurczą pod wpływem temperatury;
- WADY: nie wchłaniają wilgoci, mają małą przepuszczalność powietrza, elektryzują się i są nieprzyjemne w dotyku; lepią się do ciała;
poliester
poliamid
elastan (inaczej lycra lub spandex)
akryl
Włókna sztuczne i syntetyczne są zaliczane do włókien chemicznych.
W celu osiągnięcia konkretnych właściwości często tworzy się mieszanki włókien, np. bawełna + elastan, który zwiększa elastyczność materiału lub wełna + akryl, który nadaje materiałowi większej miękkości.
Aby określić rodzaj włókna stosuje się próbę spalenia.
Podział materiałów według sposobu powstania:
TKANINY
Tkaniny to materiały włókiennicze, powstające przez splot dwóch nitek (osnowa - długość i wątek - szerokość) pod kątem prostym. Tkaniny powstają w procesie tkania. Cechuje je trwałość i sztywność oraz większa odporność np. na wyciąganie się (w porównaniu do dzianin).
 |
| "Jak szyć" Zofia Hanus |
W obrębie tkanin wyróżniamy różne sploty: prosty (płócienny), skośny, atłasowy, satynowy oraz szereg splotów mieszanych i kombinowanych.
 |
| "Jak szyć" Zofia Hanus |
Splot prosty cechuje duża wytrzymałość i odporność na tarcie, stąd wykorzystanie przy pościelach, obrusach i odzieży sportowej. Tkaniny o splocie skośnym cechuje większa miękkość i porowatość niż przy splocie prostym. Jest to splot często używany przy tkaninach wełnianych. Splot atłasowy cechuje gładkość i połysk.
Przykłady:
- splot płócienny: batyst, szyfon, flanela, krepa, popelina
- splot skośny: jeans, jodełka, garbardyna
- splot satynowy: satyna
- sploty pochodne: żakard, panama
W dużym skrócie z tkanin szyjemy pościele, obrusy, poszewki, bluzki koszulowe, spodnie wizytowe i jeansy. Oczywiście jest to uproszczenie - obecnie można spotkać się z różnymi wariantami :)
DZIANINY
Dzianiny to materiały odzieżowe powstałe z jednej nitki, formowanej w oczka, które tworzą prostopadłe, połączone ze sobą rzędy. Ich zaletą jest elastyczność i miękkość, są lekko mięsiste, a wadą duża podatność na wypychanie (widać to np. w ubraniach, na łokciach czy kolanach).
 |
| "Jak szyć" Zofia Hanus |
Wśród dzianin wyróżniamy splot lewoprawy, dwuprawy, dwulewy lub interlokowy.
Inny podział to dzianiny rządkowe i kolumienkowe. Do rządkowych zaliczamy np. jersey i ściągacz, a do kolumienkowych - trykot.
W dużym skrócie z dzianin szyjemy t-shirty, spodnie dresowe, bluzy.
WAŻNE
Materiały odzieżowe mają również inne cechy według których można je klasyfikować, chociażby gramatura czy faktura. Określenie jednej cechy materiału niewiele nam o nim mówi. Istnieje ogromna różnica pomiędzy tkaniną bawełnianą, np. używaną do szycia pościeli, a dzianiną bawełnianą na t-shirty, prawda? Jedna jest stabilna, sztywna, a druga miękka i raczej pływająca i często elastyczna.
Dlatego bardzo ważne jest, by odpowiednio dobrać materiał pod wykrój, z którego korzystamy. Na przykład odzież z tkanin wymaga większego dopasowania wykroju, często zaszewek i zapięcia typu zamek, czy guziki. Dodatkowo w zależności od rodzaju włókna materiał będzie się różnie układał. Poniżej bluzki o tym samym kroju, ale wykonane z różnych tkanin - bawełnianej i wiskozowej. Bawełniana jest sztywniejsza, trzymają formę i mniej poddająca się. Wiskozowa "spływa" i układa się miękko.
Mam nadzieję, że udało mi się chociaż trochę rozwiać Wasze materiałowe problemy :) Dobre sklepy z materiałami podają różne właściwości sprzedawanego produkty, w tym gramaturę, splot i skład. Naprawdę warto zwracać na to uwagę przy zakupie, by szycie było przyjemne i owocne ;)
Już wkrótce opowiem Wam bardziej szczegółowo o tajemniczych szyfonach, satynach i żorżetach ;)
Literatura:
1. "Jak szyć" Zofia Hanus, wydawnictwo Watra
2. "Encyklopedia materiałów odzieżowych. Podręcznik kreatywnego doboru tkanin dla projektantów" Gail Baugh, wydawnictwo Arkady
